Akü seçimi

Günümüzde karavanlarda ortalama fayda ile  kullanabileceğimiz 3 tip akü vardır. Bunlar SULU, AGM ve GEL akülerdir.

Ayrıca geçmişe nazaran fiyatları biraz daha iyileşse de ekonomik sorunu olmayanlar için  lityum piller de en iyi seçeneklerdendir. Özellikle karavan olarak üretilen nispeten daha pahalı araçlarda tercih edilmeye başlamıştır. Ancak karavanını kendisi yaparak maliyeti düşürmek isteyenler için fiyatların yukarıdaki 3 aküye göre hissedilir bir farkla pahalı olduğunu söyleyelim. Yine de tercih etmek isterseniz hiç düşünmeden almalısınız. Zira elektrikli arabalar da bu teknolojiyi tercih ediyorlar. 

Karavancılar arasında hızla yayılan bir jel akü modası olması ile birlikte iyice incelemeden hızlı karar vermemek gerekir

Akü seçiminde bir çok kriter mevcuttur. Fiyatı, ömrü, şarj olma hızı, zehirli gaz salınımı, çalışma ortamı ve diğer teknik özellikleri. Bunlar detaylı incelendiğinde klasik sulu akülerin en ucuz seçenek olması yanında bir çok kriterde sınıfta kalıyor. O yüzden direk eledik.

Diğer 2 seçenek AGM ve GEL(Jel) akülerde ise durum şöyledir.

İkisinde de 

• Rekombinanttır. Pozitif plaka üzerinde üretilen oksijen, negatif plaka tarafından emilir.

• Kullanım süresine göre maliyetleri daha yüksektir

• Her pozisyonda montajları mümkündür

• Boştayken deşarj olma durumları düşüktür.

• Sulu akü gibi bakım gerektirmez

• Sulu aküden daha hafiftirler

• Sülfat oluşum riski düşüktür

• Sarsıntılara karşı dirençliler

• Daha hızlı şarj olurlar

AGM akünün artıları

• Daha ucuzdur

• Zehirli gaz salınımı jel aküden daha azdır

• Anlık akım çekimi daha yüksektir

• Soğuk havalarda daha yüksek performans gösterir

• Daha yüksek akım gerektiren durumlarda daha uyumludur.

• Araç alternatöründen şarj edilebilir.

GEL akünün artıları

• Sıcak hava performansı daha yüksektir

• Çevrim sayısı daha yüksektir

• Kuruma eğilimi daha düşüktür

• Derin deşarj eğilimi daha yüksektir.( 500-5000)

• Minimum korozyona sahitir. Hassas cihazlarda kullanılabilir.

GEL aküler;

Kullanılan elektrolitler jöle görünümündedir. AGM cam mat benzeri bir görünümdedir. Bu jel elektrolitler AGM akülerin 32 ° olan çalışma sıcaklığını artırmıştır.

Jel aküler asit açlığı yüksek olduğu için plakaları daha iyi korur ve derin şarja daha uygundur.

Şimdi bu 2 alternatif arasında  fiyatlar;

 Aynı segmentte 2 markada 200 Ah AGM akü 1200-1500-TL iken GEL akü 2500-3000-TL aralığında  aradaki fark 1000-Tl civarında.. 2 veya 3 akü alındığında avantajları göz önüne alınca, kullanım şartları  ve ihtiyaçlar da değerlendirerek  kullanımındaki etkileri satın almaya değer denilebiliyorsa  GEL akü tercih edilmelidir. Gerek yoksa AGM akü de gayet yeterli olacaktır. 

Şarj kontrol cihazı

Güneş panellerinden gelen enerjiyi kontrollü olarak akülere dolduran bir tür dengeleyicidir. Bu cihazlar panelden gelen enerjiyi aküler dolana kadar gönderir ve aküler dolunca akımı keser. 

MPPT ve PWM şeklinde 2 tip kontrol cihazı vardır. Bunların farkı nedir?

PWM Şarj kontrol cihazı

Güneş paneli ile akü akımlarını eşleştirir. Güneş panelinden gelen akım kaç volt olursa olsun değeri 12 volta indirerek aküye iletir.

• Daha düşük bütçeli ve daha küçük panelli sistemlerde yeterlidir.

• 100 watt altı panellerde kayıp

• Tükettiğiniz enerjiyi ertesi gün akülere doldurmak gerekirse yetersiz kalacaktır.

• Daha kısa süreli kullanımlarda uygundur

• 400 Watt üzeri panellerde 2. Cihaz gerekir.

• 12 Volt panellerde kullanılır.

• Daha çok güneş gören yerlerde kullanılır

• Akü sıcaklık sensörü yoktur. 

MPPT Şarj kontol cihazı

Güneş paneli ile akü akımlarını eşleştirir. Gelen akımı 12 v a indirir. Ancak MPPT akünün daha hızlı şarj olması için panelden gelen yüksek voltajı 12 volta düşürürken amperi yükseltir. MPPT %30 civarında daha verimlidir. Kesinlikle tercih edilmelidir.

• Daha az güneş alan bölgelerde daha avantajlıdır.

• Daha az güneş gören bölgelerde daha avantajlıdır

• 24 Volt ve üzeri panellerde MPPT daha verimlidir.

• 12 Volt panelde verim düşer

• Daha kalın kablo kesiti gerektirir

• Akü sıcaklık sensörü vardır

• Daha uzun ömürlüdür

Her 2 cihazda önemli bir konu amper seçimidir. Burada panel voltajı/12= alınması gereken kontrol cihazın amper değeri

Aküler 12.6 V ile şarj olur.

Araç alternatöründen yaşam aküsü şarj etmek

2016 ve sonrasında araçlar akıllı alternatör kullanır. Bu araçların aküleri yaşam aküsüne direk bağlanmaz!

2016 öncesi araçlarda yaşam akünüzün pozitif akü başını aracın pozitif akü başına bağlayıp, negatif akü başını şaseye bağladığımızda artık araç yaşam akümüzü de doldurur. Araya manuel şalter veya otomatik VSR sistem (röle) ile, akünün 13.6 V üzerine çıktığı zaman röle köprüyü kapatır ve yaşam akü şarj olmaya başlar. Kontak kapatıldığında marş aküsü 12.6 V sınırına geldiğinde röle köprüyü açıyor ve aracın aküsünü koruyor. Ayrıca güvenlik için arada 50 Amperlik bir sigorta bağlanmalıdır.

İnverter seçimi

İnverter nedir? ne işe yarar? 

Tüm solar sistemlerde Güneş panellerinden gelen enerjiyi depolanır ve karavandaki cihazlar buradaki enerjiyi kullanır. Bu noktada cihazların ihtiyacı olan voltajla akü voltajı aynı değilse bir dönüştürücü gerekir.

Ayrıca paneller DC ( Doğru akım)  kaynağıdır. Panelden gelen enerji ile bir elektrikli alet çalıştırmanız için AC(Alternatif akım) frekansına dönüştürülmesi gerekir.

Piyasada tam sinüs ve yarım sinüs inverterler görülebilir. Buradaki tercih  tartışmasız tam sinüs olmalıdır. Tam sinüs inverterler 1500-3000Watt arasında kapasitelerde bulunabilir. 

Karavan için kullanılacak inverter kapasitesi, daha önce yapılan hesaplamalardaki enerji ihtiyacına göre seçilmelidir. İnverter kapasitesini hesaplarken bulunan ihtiyacın tam 2 katını alınmalıdır. Ortalama bir karavanda 1000  Wattlık bir inverter fazlasıyla ihtiyacı  karşılayacaktır.

Kablolar

Öncelikle genel bir yanlışı düzeltmek gerekir; yanmaz kablo diye bir şey yoktur. Birçok yapı malzemesinde olduğu gibi yanmazlık sınıfı olarak adlandırılan ancak aslında alev yürüme derecesini gösteren bir sınıflandırma mevcuttur.

Mesela: Strafor olarak anlatılan XPS malzeme petrol esaslı ürün olduğu için alevi aldığında yok olana kadar yanarken, taşyünü alevi gördüğü sürece yanar. Ateşi çektiğinizde alev yürümeyi bırakır. Bu halk arasında yanmaz diye nitelendirilir.

Elektrik kablolarında da aynı konu geçerlidir. Kablo dışındaki esnek kısım sonuçta yanar ancak alev yürütmez olması faciaların önüne geçer.

Karavanlar hareketli ortam oluşturacağından kullanılacak kablolar NYA denilen içinde küçük bi çok telden oluşan kablolar olması daha sağlıklıdır. NYM denilen içinde kalın tek tel olan kablolar daha ziyade inşaatlarda kullanılır.

Birçok noktası uzmanlık gerektiren karavan elektrik tesisatında, malzeme seçimi yanında tedbirler olması da önemlidir. Sistemde mutlaka sigortalar ve belli noktalardan enerji kesme anahtarları olması güvenlik için çok önemlidir.

Karavanda son kullanım noktaları olan prizlerde usb yerine araç çakmağı kullanılması uzun vadede çok faydalı olacaktır. USB teknolojisi değişen bir yapıdır.